ZDARZENIE PRAWNE

Poprzednio omówione zostały stosunki prawne, owe nawiązujące się i rozwiązujące międzyludzkie więzi, które tym się spośród innych wyróżniają, że są uregulowane przez prawo. Z kolei nasuwa się pytanie, co powoduje nawiązywanie i likwidowanie stosunków prawnych oraz różne przemiany, jakie w nich zachodzą.

W pewnych przypadkach, dość rzadkich jednak, stosunek prawny powstaje w chwili wejścia w życie aktu prawnego (np. ustawy), ustanawiającego prawa i obowiązki będące treścią stosunku prawnego. Na przykład sam fakt wydania ustawy regulującej wzajemne zależności między ministrami kreuje między nimi oznaczone stosunki prawne. Wejście w życie konstytucji, a w szczególności przepisów o obowiązkach obywatelskich, powoduje samo przez się nawiązanie między państwem a obywatelem stosunków prawnych o określonej treści.

Z reguły jednak norma prawna ustala, że przewidziany w niej obowiązek określonego zachowania się różnych podmiotów prawa wobec siebie powstaje dopiero wtedy, gdy zajdzie pewne zdarzenie wskazane przez normę prawną. Powstanie stosunku prawnego, wraz ze stanowiącymi jego treść prawami i obowiązkami stron, uzależnione jest więc najczęściej od jakiejś zaszłości w świecie zewnętrznym. Nazywamy ją zdarzeniem prawnym. Przez zdarzenie prawne należy rozumieć każde zdarzenie pociągające za sobą powstanie, zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego.

Można to samo wyrazić inaczej mówiąc, że zdarzeniem prawnym jest wszystko, co powoduje nałożenie na podmiot prawa (człowieka, osobę prawną) tych obowiązków i praw, które są przewidziane w normie prawnej.

Wreszcie zdarzenie prawne można określić jako każde zdarzenie wywołujące skutki prawne. Należy przy tym jednak pamiętać, że skutki prawne to zawsze powstanie, zmiana lub rozwiązanie stosunku prawnego.

Do kręgu zdarzeń prawnych należą wydarzenia z różnych dziedzin życia: legalne i sprzeczne z prawem, dokonane celowo i przypadkowe. Zdarzeniem prawnym jest zawarcie umowy najmu, narodziny dziecka, kradzież, sporządzenie testamentu, wydanie wyroku rozwodowego, odniesienie właścicielowi znalezionej portmonetki, śmierć człowieka. Wszystkie te różnorodne wydarzenia łączy jedno: każde z nich wywołuje skutki prawne.