Sądowa kontrola decyzji administracyjnych

Decyzje ostateczne w administracyjnym toku instancji podlegają – w zakresie ustalonym w kodeksie postępowania administracyjnego – kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne z punktu widzenia ich legalności, czyli zgodności z prawem. Do kontroli tej dochodzi w przypadku wniesienia skargi na decyzję administracyjną.

Do wniesienia skargi jest uprawniona strona postępowania administracyjnego, której decyzja dotyczy i która jest z niej niezadowolona, uważając że decyzja narusza prawo. Poza tym skargę może wnieść organizacja społeczna biorąca udział w postępowaniu, a także prokurator. Skargę wnosi się w ciągu 30 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji.

Stronami w toczącym się postępowaniu przed sądem administracyjnym są skarżący oraz organ administracji publicznej. Orzeczenie zapada po przeprowadzeniu rozprawy. Uwzględniając skargę sąd uchyla decyzję w całości lub części, a w szczególnych przypadkach stwierdza jej nieważność. Od chwili przejęcia sprawy do rozpoznania sąd administracyjny może – a w niektórych przypadkach ma obowiązek – wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji. Po wydaniu orzeczenia sąd zwraca akta sprawy właściwemu organowi administracji. Jeżeli decyzja administracyjna została przez sąd uchylona, organ ten wydaje nową decyzję w sprawie, uwzględniając ocenę prawną wyrażoną w orzeczeniu sądu administracyjnego.

W razie stwierdzenia w toku postępowania sądowego istotnego uchybienia w pracy organu administracyjnego, który wydał zaskarżoną decyzję, sąd administracyjny zawiadamia o tym ten organ oraz organ administracyjny wyższego stopnia. System sądów administracyjnych tworzą wojewódzkie sądy administracyjne spełniające funkcję sądów pierwszej instancji oraz Naczelny Sąd Administracyjny.