Sąd Najwyższy (SN)

Sąd Najwyższy (SN) dzieli się na cztery izby: cywilną karną oraz administracji, pracy i ubezpieczeń społecznych, a także izbę wojskową. Na czele SN stoi pierwszy prezes SN powoływany spośród sędziów przez Prezydenta RP. Do zadań SN należy: rozpoznawanie rewizji nadzwyczajnych, ustalanie wytycznych wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej, udzielanie odpowiedzi na pytania prawne. Zadania SN określa ustawa o SN.

Sądy powszechne dzielą się na: sądy grodzkie, sądy rejonowe, sądy okręgowe, sądy apelacyjne. Rozpatrywanie spraw sądowych odbywa się w poszczególnych wydziałach sądów powszechnych. W sądach powszechnych tworzone są m.in. wydziały cywilne, karne, gospodarcze, rodzinne, dla nieletnich, pracy, ubezpieczeń społecznych. Niektóre z nich potocznie zwane są sądami, np. sąd pracy, który jest wydziałem sądu rejonowego i okręgowego. Sądy apelacyjne, obejmujące kilka województw, rozpoznają odwołania od orzeczeń sądów okręgowych.

Rozprawa odbywa się przed tzw. kompletem orzekającym. Z reguły jest on trzy-osobowy, w jego skład wchodzą sędzia i dwóch ławników. W sprawach prostych w sądach rejonowych orzeka sędzia bez udziału ławników, w sprawach o ciężkie przestępstwa – dwóch sędziów i trzech ławników. Sąd drugiej instancji, jako odwoławczy, rozpoznaje odwołanie bez ławników, najczęściej w trzyosobowym składzie. Sędziowie są mianowani przez Prezydenta RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Sędziowie są nieusuwalni, z wyjątkiem przypadków wymienionych w ustawie.