Rozporządzenie

Rozporządzenia są wydawane przez naczelne organy administracji państwowej, do których – jak o tym jest dalej mowa – należą: a) Rada Ministrów, b) Prezes Rady Ministrów, c) ministrowie, d) przewodniczący określonych w ustawach komitetów. Prawo wydawania rozporządzeń ma również Prezydent.

Rozporządzenie może być wydane na podstawie wyraźnego, szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści rozporządzenia. Upoważnienie, jedno lub kilka, jest zazwyczaj zawarte w jednym z końcowych przepisów ustawy. Może ono przybrać następującą postać: „Upoważnia się Ministra Sprawiedliwości do uregulowania w drodze rozporządzenia zasad ustalania wynagrodzenia biegłych w postępowaniu cywilnym” lub „Tryb postępowania dyscyplinarnego ustali Minister Spraw Wewnętrznych w drodze rozporządzenia”.

Organ wydający rozporządzenie obowiązany jest powołać się w nim na udzielone mu upoważnienie. Dlatego tekst rozporządzenia rozpoczyna się z reguły od słów: „Na podstawie art…. ustawy z dnia … (Dz. U. Nr…, poz. …) zarządza się, co następuje”.

Celem, któremu służy rozporządzenie jest wykonanie ustawy. Rozporządzenie dotyczy z reguły jednego z zagadnień uregulowanych w sposób ogólny w ustawie. Rozporządzenie ma stworzyć szczegółowe przepisy wykonawcze, które umożliwiłyby wcielenie ustawy w życie. Sprawa, która w ustawie została tylko generalnie unormowana jednym lub dwoma artykułami, w rozporządzeniu doznaje rozwinięcia w całym szeregu przepisów. Rozporządzenie może normować tylko przedmiot określony w ustawie i tylko w granicach upoważnienia.

Rozporządzenie – co wynika z jego miejsca w systemie źródeł prawa – nie może naruszać przepisów żadnej z obowiązujących ustaw. Inaczej mówiąc nie może zawierać przepisu, który byłby sprzeczny z postanowieniami jakiejkolwiek ustawy. Za pomocą rozporządzenia nie można zmieniać przepisów ustawy.

Niezbędnym warunkiem uzyskania przez rozporządzenie mocy prawnej jest jego ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Podobnie jak ustawa, rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, chyba że samo stanowi inaczej.