PUBLIKOWANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Ustawy, rozporządzenia i akty prawa miejscowego, a także ratyfikowane umowy międzynarodowe, zawierają przepisy powszechnie obowiązujące. Odnoszą się one do wszystkich podmiotów prawa, na wszystkich mogą nakładać obowiązki i przyznawać im uprawnienia. Z natury rzeczy więc wszyscy mogą być zainteresowani poznaniem ich treści. Z kolei państwo, chcąc wymagać przestrzegania prawa, powinno im to umożliwić. Temu celowi służy publikowanie (ogłaszanie) aktów normatywnych. Ogłoszenie aktu prawnego, zawierającego przepisy powszechnie obowiązujące, stanowi warunek jego wejścia w życie (art. 88 konstytucji).

W pewnym stopniu potrzeba publikowania przepisów odnosi się także do prawa wewnętrznego administracji rządowej. Wprawdzie prawo wewnętrzne obowiązuje tylko organy podległe, ale w licznych przypadkach obywatele i inne podmioty prawa również mogą być zainteresowani jego treścią (wystarczy wspomnieć zainteresowanie, jakie budzą wszelkie wewnętrzne akty ministerstwa finansów dotyczące podatków). Dlatego akty tworzące prawo wewnętrzne, to

znaczy uchwały Rady Ministrów i zarządzenia ministrów, na ogół też są publikowane. Akty normatywne zawierające prawo powszechnie obowiązujące ogłaszane są w Dzienniku Ustaw (Dz. U.). Kolejne numery Dziennika Ustaw ukazują się nieregularnie, w zależności od liczby aktów oczekujących na publikację. Dziennik Ustaw jest nazwą tradycyjną i umowną. W rzeczywistości nie jest to dziennik, bo nie ukazuje się codziennie, i nie ustaw, bo publikuje również rozporządzenia i umowy międzynarodowe. Warto może wspomnieć, że w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. dzisiejszy Dziennik Ustaw nazywał się Dziennikiem Praw.

Akty wewnętrzne administracji – uchwały i zarządzenia, a także niektóre inne – ogłaszane są w Monitorze Polskim (M.P.). Oprócz Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego ukazują się dzienniki urzędowe niektórych ministerstw, przeznaczone do publikowania instrukcji i podobnych aktów. Organy prasowe takie jak Dziennik Ustaw nazywamy organami promulgacyjnymi.

Powołując się na treść przepisu prawnego należy wskazać źródło, w którym został opublikowany akt normatywny, jego numer i pozycję. Na przykład: art. 19 ustawy z dnia 1.8.1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. nr 102, poz. 643).

Urzędowe ogłoszenie aktu normatywnego, konieczne ze względów prawnych, nie jest oczywiście równoznaczne z rzeczywistym zaznajomieniem społeczeństwa z jego treścią. Trudno byłoby przecież wymagać od przeciętnego obywatela regularnego czytania Dziennika Ustaw. Toteż w tych przypadkach, w których interes społeczny wymaga rzeczywiście szerokiej znajomości przepisów (np. podstawowych przepisów podatkowych), rolę popularyzatora prawa biorą na siebie często środki masowego przekazu: codzienna prasa, telewizja, radio. Wyjaśniają one i komentują przepisy, które tą drogą docierają do świadomości społecznej.