Przestrzeganie prawa

Natomiast pozostawienie organom państwa zbyt wielkiej swobody przez zaniechanie uregulowania ich uprawnień i form działania prowadzi często do wynaturzeń w działaniu organu, nadmiernego rozrostu ambicji w dziedzinie sprawowania władzy, i to nie tylko organu, lecz i poszczególnych funkcjonariuszy. Dotyczy to w głównej mierze administracji i organów jej podporządkowanych.

Drugim elementem praworządności jest przestrzeganie prawa przez wszelkie organy publiczne. Powinny one przestrzegać prawa zarówno wtedy, gdy wypełniają swe ustawowe obowiązki wobec obywateli, jak i wtedy, gdy zmierzają do wyegzekwowania ciążących na obywatelach obowiązków. Organy państwowe mogą działać tylko na podstawie obowiązujących przepisów

i w zakreślonych przez nie granicach. Szczególne znaczenie ma rygorystyczne stosowanie się do przepisów organów uprawnionych do stosowania przymusu (np. policji) i organów wymiaru sprawiedliwości. Każde naruszenie prawa przez te organy jest nad wyraz niebezpieczne, prowadząc z reguły do naruszania swobód obywateli.

Naruszania przepisów prawnych przez organy państwowe nie można uspra-wiedliwić żadnymi względami. Nie tłumaczą go w szczególności doraźne, koniunkturalne potrzeby państwa lub organu. Właściwą metodą działania w takim przypadku jest zmiana obowiązujących przepisów, idąca w pożądanym kierunku.

Praworządność w państwie stwarza atmosferę zaufania i daje każdemu obywatelowi pewność, że jego prawa będą respektowane i chronione, a jego obowiązki – podobnie jak obowiązki innych – skrupulatnie egzekwowane. Daje to poczucie zależności od prawa, a nie od woli tego czy innego funkcjonariusza państwowego. Łamanie praworządności przez organy państwowe natychmiast podważa zaufanie do aparatu państwowego, a jego odbudowa jest procesem trudnym i długotrwałym. Dlatego naruszanie praworządności powinno być szczególnie bezlitośnie tępione.