PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO WIARYGODNOŚCI DOKUMENTÓW

Za dokument uważane jest w prawie karnym nie tylko pismo – jak to ma miejsce w języku potocznym – ale każdy przedmiot, z którym jest związane jakieś prawo lub który stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności

mogącej mieć znaczenie prawne. Oczywiście w praktyce najczęstsze zastosowanie mają dokumenty pisemne – urzędowe i prywatne. Do przestępstw przeciwko dokumentom należą: a) fałszerstwo dokumentu,

– poświadczenie nieprawdy, c) wyłudzenie poświadczenia nieprawdy, d) zniszczenie dokumentu, e) przestępstwa przeciwko dowodom tożsamości, f) zniszczenie znaków granicznych.

Fałszerstwo dokumentu występuje w dwóch postaciach: jako podrobienie i jako przerobienie dokumentu. Podrobienie dokumentu polega na tym, że sprawca sporządza całkowicie nowy dokument, nadając mu pozory autentyczności. Stwarza wrażenie, że dokument pochodzi od urzędu czy osoby, która go w rzeczywistości nie wydała.

Przerobienie dokumentu polega na tym, że sprawca bierze dokument autentyczny i za pomocą odpowiednich zabiegów nadaje mu inną treść. Na przykład ze świadectwa maturalnego usuwa prawdziwe nazwisko i na to miejsce wpisuje inne, do kwoty na czeku dopisuje zero, powiększając ją w ten sposób dziesięciokrotnie itd.

Przestępstwo popełnia także ten, kto sam się wprawdzie fałszerstwa nie dopuszcza, ale posługuje się fałszywym dokumentem jako autentycznym, np. przedstawia podrobione świadectwo dojrzałości w swym zakładzie pracy. Przestępstwem jest także wypełnienie blankietu (np. czeku), zaopatrzonego cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę, a także posługiwanie się takim dokumentem.

Za fałszerstwo dokumentu grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 270 § 1 k.k.). Karalne są także przygotowania do fałszerstwa dokumentów (nabywanie lub wyrabianie druków urzędowych, pieczęci itp.).

Poświadczenie nieprawdy – przestępstwa tego dopuszcza się funkcjonariusz publiczny lub inna osoba upoważniona do wystawiania dokumentów, która w dokumencie takim poświadczy nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne. Z poświadczeniem nieprawdy mamy do czynienia np. w przypadku zaświadczenia urzędnika o stanie majątkowym rodziców studenta, w którym podano niezgodną z prawdą wysokość dochodu.

Za poświadczenie nieprawdy funkcjonariuszowi grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, a jeżeli działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej – od 6 miesięcy do 8 lat. Karze podlega także ten, kto takiego dokumentu używa, na przykład przedstawiając go w banku w celu uzyskania kredytu (art. 271 k.k.)

Wyłudzenie poświadczenia nieprawdy ma miejsce wtedy, gdy sprawca w celu uzyskania fałszywego poświadczenia wprowadza w błąd funkcjonariusza publicznego lub inną osobę uprawnioną do wystawiania dokumentów. Grozi za to kara pozbawienia wolności do lat 3 (art. 272 k.k.). Przestępstwem przeciwko dowodom tożsamości jest zbycie własnego lub cudzego dokumentu stwierdzającego tożsamość, na przykład paszportu lub