Przepisem prawnym nazywamy jednostkę redakcyjną

Przepisem prawnym nazywamy jednostkę redakcyjną aktu normatywnego, wyróżnioną w jego tekście jako artykuł, paragraf, punkt, ustęp.

Pomiędzy ludźmi istnieją skomplikowane i zróżnicowane związki zwane stosunkami społecznymi. Stosunki społeczne ważne z punktu widzenia państwa i uregulowane przez prawo nazywamy stosunkami prawnymi. Osoby lub grupy osób uczestniczące w stosunku prawnym nazywamy podmiotami lub stronami stosunku prawnego. W każdym stosunku prawnym występuje pięć elementów:

– 1) prawo podmiotowe,

– 2) obowiązek odpowiadający prawu podmiotowemu,

– 3) podmiot prawa,

– 4) podmiot obowiązku,

– 5) przedmiot stosunku prawnego.

Stosowanie prawa

Zdarzeniem prawnym jest to wszystko, co powoduje nałożenie na podmiot prawa tych obowiązków i praw, które są przewidziane w normie prawnej (umowy, ślub, zgon, rozwód, kradzież itp.). Zdarzenia prawne mogą być niezależne i zależne od woli człowieka. Zdarzenia zależne to działania, które dzielą się na czyny i akty prawne. Czyny to zdarzenia dokonane bez zamiaru wywołania skutków prawnych. Mogą być one dozwolone lub niedozwolone. Aktem prawnym jest ujęty w odpowiedniej formie wyraz woli państwa zarówno o charakterze ogólnym, np. ustawa, jak i dotyczący indywidualnej sprawy obywatela, np. decyzja podatkowa. Akty prawne dzielą się na: akty normatywne, mające charakter powszechny i stanowiące prawo, oraz akty nienormatywne, które stanowią decyzje określonych organów, dotyczą określonych osób lub instytucji. Są nimi orzeczenia sądów i decyzje administracyjne”.

Stosowanie prawa jest właściwością organów publicznych (głównie sprawiedliwości i administracji). Odbywa się ono w jednej z dwóch form:

– 1) ustalenie istnienia stosunku prawnego między stronami lub jego braku i, jeżeli istnieje, sprecyzowanie jego treści,

– 2) stworzenie (zniesienie, zmiana) stosunku prawnego między stronami.

W procesie stosowania prawa

W procesie stosowania prawa przez organy publiczne wydzielić można trzy etapy: 1) ustalenie stanu faktycznego, 2) wyszukanie normy prawnej odnoszącej się do danego stanu, 3) wnioskowanie i wydanie decyzji. Ustalenie dla konkretnej sytuacji właściwej normy prawnej to kwalifikacja prawna.

Wykładnią, czyli interpretacją prawa, jest zespól czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawnych'. Wyróżniamy:

– wykładnię autentyczną dokonaną przez organ wydający przepis prawny,

– wykładnię legalną dokonaną przez organ państwowy, któremu powierzono to zadanie (w Polsce Trybunał Konstytucyjny),

– wykładnię praktyczną dokonaną przez sądy, tu szczególną rolę spełnia Sąd Najwyższy,

– wykładnię doktrynalną (naukową), niemąjącą charakteru obowiązującego, ale wpływającą na kształt prawa.