Przedmiot ustawy

Do wydawania ustaw upoważniony jest Sejm, z istotnym udziałem Senatu. Sejm jest jedynym organem mającym prawo stanowienia ustaw i prawa tego nie może przekazać – w żadnych warunkach – innemu organowi państwowemu.

Powstaje pytanie, jakie sprawy powinny być przez Sejm regulowane w formie ustaw, czyli – inaczej mówiąc – jaki jest przedmiot ustawy. Konstytucja nie zawiera przepisu, który by wyraźnie odpowiadał na to pytanie. Ogólnie można powiedzieć, że z uwagi na rolę Sejmu w systemie organów państwowych przedmiotem wydawanych przez niego ustaw powinny być najważniejsze sprawy polityczne, gospodarcze i kulturalne państwa.

Na podstawie szeregu przepisów konstytucji oraz praktyki konstytucyjnej można sformułować kilka bardziej szczegółowych zasad określających te przypadki, w których wymagane jest wydanie ustawy.

– Wydanie ustawy konieczne jest w przypadku ustanawiania obowiązków prawnych obywateli (przepisy karne, przepisy w sprawie podatków i innych danin publicznych, przepisy dotyczące granic wolności obywateli, przepisy dotyczące obowiązków rodzinnych itp.).

– Forma ustawy jest niezbędna w przypadku regulowania najważniejszych zagadnień organizacyjno-ustrojowych organów ustawodawczych i administracji państwowej, sądownictwa, prokuratury, kontroli państwowej.

– Sejm powinien wydawać ustawy w tych wszystkich sprawach, które już poprzednio były regulowane w drodze ustawowej, chociażby tego żaden szczególny przepis nie wymagał.

W omówiony sposób przedstawia się minimalny zakres przedmiotowy ustaw. We wszystkich pozostałych sprawach Sejmmoże wydawać ustawy. Ze zrozumiałych względów powinien się ograniczać do regulowania zagadnień szczególnie ważnych. Forma ustawy powinna być stosowana także wtedy, gdy chodzi o trwałe uregulowanie sprawy. W każdym razie decyzję w sprawie wyboru zagadnień, które mają być uregulowane w drodze ustawy (z wyjątkiem obligatoryjnych), konstytucja pozostawiła samemu Sejmowi.