Posłowie do Sejmu

Sejm składa się ze stałej liczby 460 posłów. Warto przypomnieć, że w tym zakresie mogą być stosowane różne systemy, na przykład Sejm przed wojną składał się również ze stałej liczby 444 posłów, natomiast przez kilka lat powojennych liczbę posłów określał stosunek: 1 poseł na 60.000 mieszkańców, była ona zatem zmienna.

Poseł ma dwa szczególne prawne przywileje, ściśle ze sobą związane: nietykalność i immunitet. Ich istota jest taka sama, jak w wypadku immunitetu dyplomatycznego i sędziowskiego, różnice dotyczą jedynie sposobu funkcjonowania i szczegółowego zakresu.

Nietykalność polega na tym, że poseł nie może być aresztowany ani zatrzymany bez zgody Sejmu, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, gdy jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. Zakaz ten dotyczy wszelkich form pozbawienia wolności: zatrzymania przez organy policji lub inne podobne organy, np. straż graniczną, tymczasowego aresztowania, wykonania kary pozbawienia wolności, aresztowania w charakterze świadka za odmowę zeznań itd. Immunitet poselski oznacza, że przeciwko posłowi bez zgody Sejmu nie można wszcząć i prowadzić postępowania karnego. Z tego oczywiście nie wynika, że popełnione przez posła przestępstwo pozostaje bezkarne. Postępowanie karne ulega jedynie odwleczeniu do czasu wygaśnięcia mandatu poselskiego. Immunitet nie uchyla karalności, stanowi jedynie czasową przeszkodę w prowadzeniu postępowania karnego.

Celem immunitetu i nietykalności poselskiej jest zapobieżenie ewentualnym wypadkom pozbawienia posła swobody wykonywania jego mandatu i związanych z nim funkcji przez policję, prokuraturę lub inne organy przymusu. Zakres immunitetu jest przedmiotem licznych sporów. Sejm – jeśli zachodzą odpowiednio ważne przyczyny – może posła pozbawić immunitetu i nietykalności.

Posłowie mają obowiązek brać udział w plenarnych posiedzeniach Sejmu oraz w pracach komisji, do których zostali powołani. Służy im prawo inicjatywy ustawodawczej w formach ustalonych przepisami. Posłowie mogą występować z interpelacjami pod adresem rządu lub poszczególnych ministrów i zgłaszać pytania, na które organ rządowy ma obowiązek odpowiedzieć. Przysługują im diety poselskie, a także szereg innych uprawnień, które mają ułatwić posłom wykonywanie ich zadań.