Akt normatywny składa się z przepisów prawnych. Przepisem nazywamy elementarną część ustawy lub innego aktu normatywnego. Przepisem jest więc artykuł, paragraf, punkt, ustęp itd.

Przepis nie musi pokrywać się z normą prawną. Względy techniczno-prawne uzasadniają często zamieszczenie pewnych elementów normy w różnych artykułach i paragrafach lub też sformułowanie w danym przepisie jedynie sankcji, z pozostawieniem określenia innych elementów normy odrębnym aktom normatywnym (są to tzw. przepisy blankietowe).

Wszelki postęp, zwłaszcza w dziedzinie techniki, związany jest z podejmowaniem przez ludzi określonego ryzyka. Doświadczenia, próby, eksperymenty prowadzą niekiedy do wystąpienia skutków zabronionych przez prawo karne. Ma tu miejsce swoista sprzeczność. Z jednej strony interes społeczny wymaga ciągłego rozwoju, z drugiej zaś ten sam interes wymaga poszanowania życia i zdrowia człowieka oraz innych interesów jednostki i zbiorowych.

Świadomość prawna nie oznacza jedynie znajomości przepisów i instytucji prawnych przez społeczeństwo, choć ta jest bardzo pożądana i decyduje w poważnym stopniu o kulturze prawnej społeczeństwa.

Świadomość prawna to ocena obowiązującego prawa przez społeczeństwo i postulaty dotyczące zmiany prawa w pożądanym przez społeczeństwo kierunku. Można by więc powiedzieć, że świadomość prawna to zbiór tych wszystkich norm, które – zdaniem społeczeństwa – powinny tworzyć prawo. Jest to prawo z ludzkich wyobrażeń o sprawiedliwości. Oczywiście wyobrażenia takie są różne, stąd i świadomość prawna nie jest w całym społeczeństwie jednakowa. Im większa jest różnica między prawem, które w rzeczywistości i s tn i ej e, a takim, które zdaniem społeczeństwa powinno istnieć, tym większa rozbieżność między prawem i świadomością prawną.

– wykładnię słowną,

– wykładnię celowościową,

– wykładnię systematyczną,

– wykładnię historyczną .

Wykładnia słowna (inaczej gramatyczna, językowa, werbalna) polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych poprzez analizę struktur językowych przepi-

sów, znaczenia poszczególnych wyrazów i zwrotów, zastosowanej interpunkcji itd. Uwaga interpretatora skupia się wyłącznie na stronie językowej badanego przepisu.

Prawo składa się z tysięcy różnych aktów normatywnych o różnej randze – od ustawy do zarządzenia – regulujących najróżniejsze stosunki społeczne. Posługiwanie się zespołem norm o takich rozmiarach nie byłoby możliwe, gdyby zespół ten nie był wewnętrznie uporządkowany.

Prawo nie stanowi bezładnego nagromadzenia norm prawnych, lecz jest zbiorem ułożonym według z góry przyjętych kryteriów, ma więc charakter systemu. Systemem prawa nazywamy całokształt obowiązujących w państwie przepisów, z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie, oraz zespół zasadniczych idei przewodnich, na których opiera się ustrój państwa, a także podstawowe idee prawne.

Prawo miejscowe jest prawem powszechnie obowiązującym na obszarze działania organów, które je ustanowiły, na przykład województwa lub gminy. Stanowienie prawa miejscowego – w granicach upoważnień zawartych w ustawie – należy do organów samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

Na podstawie przepisów ustawy o samorządzie gminnym organy gminy mogą wydawać przepisy gminne dotyczące wewnętrznego ustroju gminy, organizacji urzędów i instytucji gminnych, zasad zarządu mieniem gminy oraz zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Inne ustawy rozszerzają ten zakres uprawnień.

Decyzja jest aktem administracyjnym rozstrzygającym sprawę. Kończy ona więc postępowanie w danej instancji. Decyzja powinna mieć formę pisemną. Jest to zrozumiałe, jeśli się zważy, że stanowi ona trwałą podstawę uzyskiwanych przez stronę uprawnień (np. prawo jazdy) lub nakładanych obowiązków. Do niezbędnych elementów każdej decyzji należy:

– oznaczenie organu wydającego decyzję,

– wykładnię rozszerzającą,

– wykładnię ścieśniającą,

– wykładnię stwierdzającą.

Z wykładnią rozszerzającą mamy do czynienia wtedy, gdy dana wykładnia nakazuje interpretowaną normę rozumieć i stosować szerzej niżby to wynikało z wykładni słownej.

Wykładnia ścieśniająca jest odwrotnością wykładni rozszerzającej i wy-stępuje wtedy, gdy dana wykładnia każe interpretowaną normę rozumieć węziej niż to wynika z wykładni słownej. Wykładnią stwierdzającą (adekwatną) nazywa się taką interpretację, która nakazuje normę rozumieć dokładnie tak samo, jak wykładnia słowna.

Akt administracyjny to wydawany w postępowaniu administracyjnym jednostronny władczy akt woli organu administracji publicznej, roz-strzygający w całości lub części konkretną sprawę co do istoty, skierowany do oznaczonego adresata.

Akt administracyjny powinien zawierać: a) oznaczenie organu administracyjnego i stron, b) treść decyzji, c) powołanie podstawy prawnej, d) uzasadnienie faktyczne

Minister Edukacji Narodowej i Sportu jako minister właściwy do spraw oświaty i wychowania koordynuje i realizuje politykę oświatową państwa i współdziała w tym zakresie z wojewodami oraz innymi organami i jednostkami organizacyjnymi właściwymi do spraw funkcjonowania systemu oświaty. Koordynacja i realizacja polityki oświatowej państwa następuje przez określone w Ustawie działania ministra. To on w drodze rozporządzeń określa: ramowe plany nauczania, podstawy programowe wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego, kształcenia ogól- nozawodowego, zawodowego i praktycznej nauki zawodu w poszczególnych profilach i zawodach. Ustala standardy wymagań, będące podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów. Określa warunki i tiyb dopuszczenia programów nauczania, podręczników i środków dydaktycznych, warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, warunki i tiyb przyjmowania uczniów do szkól i placówek oraz przechodzenia uczniów z jednych typów szkół do innych.

Sąd Najwyższy (SN) dzieli się na cztery izby: cywilną karną oraz administracji, pracy i ubezpieczeń społecznych, a także izbę wojskową. Na czele SN stoi pierwszy prezes SN powoływany spośród sędziów przez Prezydenta RP. Do zadań SN należy: rozpoznawanie rewizji nadzwyczajnych, ustalanie wytycznych wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej, udzielanie odpowiedzi na pytania prawne. Zadania SN określa ustawa o SN.