NAJWY�SZA IZBA KONTROLI

Najwy�sza Izba Kontroli zajmuje szczeg�lne miejsce w systemie organ�w pa�stwa – jest naczelnym organem kontroli pa�stwowej i podlega Sejmowi. Podstawowym zadaniem Najwy�szej Izby Kontroli jest kontrolowanie dzia�alno�ci organ�w administracji rz�dowej (rz�d, ministrowie, inne naczelne i centralne organy administracji pa�stwowej), Narodowego Banku Polskiego, pa�stwowych os�b prawnych i inych pa�stwowych jednostek organizacyjnych. Najwy�sza Izba Kontroli mo�e kontrolowa� tak�e – w w�szym zakresie – dzia�alno�� organ�w samorz�du terytorialnego, komunalnych os�b prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych. Wreszcie inne jednostki organizacyjne i podmioty gospodarcze mog� by� kontrolowane w takim zakresie, w jakim wykonuj� zadania zlecone przez pa�stwo, wykonuj� zam�wienia publiczne na rzecz pa�stwa lub samorz�du terytorialnego, organizuj� lub wykonuj� prace interwencyjne lub roboty publiczne, rozporz�dzaj� mieniem pa�stwowym, korzystuj� z pomocy, gwarancji lub por�czenia pa�stwa oraz wywi�zuj� si� ze zobowi�za� finansowych – przede wszystkim podatkowych – wobec pa�stwa.

Najwy�sza Izba Kontroli podejmuje kontrole na zlecenie Sejmu lub jego organ�w, na wniosek Prezydenta, Prezesa Rady Ministr�w oraz z w�asnej inicjatywy. Te ostatnie mog� by� zaplanowane lub dora�ne.

Jednostki pa�stwowe s� kontrolowane pod wzgl�dem legalno�ci, gospodarno�ci, celowo�ci i rzetelno�ci. W odniesieniu do tych jednostek Najwy�sza Izba Kontroli sprawdza nie tylko to, czy prowadz� one dzia�alno�� zgodnie z przepisami, ale czy ich dzia�alno�� jest prowadzona dobrze i celowo, czy osi�gaj� najlepsze wyniki kosztem mo�liwie ma�ego nak�adu si� i �rodk�w, czy w�a�ciwie wykorzystuj� przydzielone im mienie i fundusze, czy eliminuj� ze swej dzia�alno�ci z�� organizacj�, nieporz�dek, niegospodarno��. Kontrola dzia�alno�ci samorz�du terytorialnego w zakresie tak zwanych zada� w�asnych (tzn. nie zleconych przez pa�stwo) przeprowadzana jest pod wzgl�dem legalno�ci, gospodarno�ci i rzetelno�ci. Wreszcie kontrola dzia�alno�ci innych jednostek organizacyjnych i podmiot�w gospodarczych, w szczeg�lno�ci prywatnych firm – w wymienionym wy�ej zakresie – przeprowadzana jest jedynie pod wzgl�dem legalno�ci i rzetelno�ci.

Najwy�sza Izba Kontroli przedk�ada Sejmowi analiz� wykonania bud�etu pa�stwa i za�o�e� polityki pieni�nej, z czym ��czy si� wniosek w sprawie absolutorium dla rz�du, a tak�e informacje o wynikach kontroli zleconych przez Sejm lub jego organy, Prezydenta, Prezesa Rady Ministr�w oraz innych wa�niejszych kontroli. Ponadto mo�e przedstawia� wnioski w sprawie rozpatrzenia przez Sejm okre�lonych problem�w zwi�zanych z dzia�alno�ci� organ�w wykonuj�cych zadania publiczne. Wreszcie ma obowi�zek przedstawi� Sejmowi wynikaj�ce z kontroli zarzuty, dotycz�ce dzia�alno�ci cz�onk�w Rady Ministr�w, kierownik�w urz�d�w centralnych, Prezesa NBP i os�b kieruj�cych instytucjami wskazanymi przez ustaw� (Kancelaria Prezydenta, Kancelarie Sejmu i Senatu, Trybuna� Konstytucyjny, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji i in.).

Prezes Najwy�szej Izby Kontroli mo�e wyst�powa� do Trybuna�u Konstytucyjnego z wnioskami o stwierdzenie zgodno�ci ustawy z konstytucj�, albo innego aktu normatywnego z konstytucj� lub ustaw�.