FORMY POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA

Do popełnienia przestępstwa dochodzi przede wszystkim w ten sposób, że człowiek zachowuje się w sposób zakazany przez konkretny przepis szczególny prawa karnego: zabija, kradnie, podrabia podpis na dokumencie itd. Jednakże nie jest to jedyna forma, w jakiej może być popełnione przestępstwo. Przestępcą może więc być też na przykład ktoś, kto sam nie dopuścił się zabronionego działania, a tylko w określony sposób przyczynił się do popełnienia czynu przestępczego przez inną osobę. Formami popełnienia przestępstwa są:

– sprawstwo,

– przygotowanie,

– podżeganie,

– pomocnictwo,

– usiłowanie.

Sprawcą jest przede wszystkim ten, kto wykonuje czyn zabroniony pod groźbą kary, sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą (np. współsprawcą, pomocnikiem). Ponadto jako sprawcę przestępstwa prawo karne traktuje tego,

kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę, a także tego, kto wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie takiego czynu.

Przygotowanie polega na tym, że sprawca, chcąc popełnić czyn zabroniony, wykonuje czynności mające stworzyć po temu odpowiednie warunki, na przykład sporządza plan działania, wchodzi w porozumienie z inną osobą, zbiera informacje, przygotowuje środki techniczne itd.

Przygotowanie z reguły nie jest karalne. Z karalnością czynności przygotowujących wykonanie czynu zabronionego mamy do czynienia tylko w przypadkach wyraźnie przewidzianych przepisami szczególnymi prawa karnego. Do tych nielicznych przypadków należą np. przygotowania do fałszowania pieniędzy i papierów wartościowych, a także przygotowania do popełnienia najpoważniejszych przestępstw wojennych i in. Jednak również w tych przypadkach przygotowanie nie jest karalne, jeśli sprawca dobrowolnie od niego odstąpił, na przykład zniszczył przygotowane środki lub zapobiegł ich wykorzystaniu do dokonania przestępstwa w przyszłości.