Forma zamiaru ewentualnego

Formę zamiaru ewentualnego ma wina sprawców rozboju, którzy pozbawioną ubrania ofiarę napadu pozostawiają na mrozie. Nie zamierzali oni jej pozbawić życia, lecz z takim skutkiem swego działania liczyli się i z góry go akceptowali.

Lekkomyślność zachodzi wówczas, gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć. Lekkomyślność występuje np. w czynie kierowcy, który jedzie z niedozwoloną szybkością i powoduje wypadek. Sprawca oczywiście nie chciał swoją zbyt szybką jazdą doprowadzić do wypadku, jednakże przewidywał taką możliwość i tylko przypuszczał – bez wystarczającej podstawy – że zdoła go uniknąć. Typową lekkomyślnością jest strzelanie na polowaniu do zwierzęcia przebiegającego w pobliżu drugiego myśliwego.

Niedbalstwo ma miejsce, gdy sprawca nie przewiduje możliwości popełnienia czynu zabronionego, choć powinien i może przewidzieć. Wina w postaci niedbalstwa występuje np. w działaniu człowieka, który bawi się bronią palną, nie wiedząc, że jest nabita i skutkiem tego rani człowieka.

Sprawca nie wie, że broń jest gotowa do strzału, a tym bardziej nie ma zamiaru strzelania, jednak w opisanej sytuacji winien sprawdzić jej stan, jak to robi każdy rozważny człowiek. Zaniedbanie tego obowiązku, o ile doprowadzi do wypadku, będzie decydujące dla odpowiedzialności karnej.

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie. Koniecznym elementem każdej zbrodni jest więc zamiar bezpośredni lub zamiar ewentualny. Występek można popełnić także nieumyślnie, jeśli przepis dotyczący danego przestępstwa uznaje za wystarczające lekkomyślność lub niedbalstwo. W zasadzie więc i do występku konieczna jest wina umyślna.

Jeśli popełniono czyn zakazany przez prawo karne, a w działaniu sprawcy nie ma w ogóle winy, tzn. sprawca ani go nie chciał popełnić, ani nie przewidywał, ani nie mógł i nie powinien przewidywać – mamy do czynienia z przypadkiem. Za czyn taki sprawca niee odpowiada. Czyn nie jest przestępstwem ze względu na brak winy.