Monthly Archives Listopad 2012

Ustawy, rozporządzenia i akty prawa miejscowego, a także ratyfikowane umowy międzynarodowe, zawierają przepisy powszechnie obowiązujące. Odnoszą się one do wszystkich podmiotów prawa, na wszystkich mogą nakładać obowiązki i przyznawać im uprawnienia. Z natury rzeczy więc wszyscy mogą być zainteresowani poznaniem ich treści. Z kolei państwo, chcąc wymagać przestrzegania prawa, powinno im to umożliwić. Temu celowi służy publikowanie (ogłaszanie) aktów normatywnych. Ogłoszenie aktu prawnego, zawierającego przepisy powszechnie obowiązujące, stanowi warunek jego wejścia w życie (art. 88 konstytucji).

Do grupy tej zalicza się cały szereg przestępstw, wśród których można wymienić m.in.: a) przemoc wobec sądu, b) fałszywe zeznania, c) fałszywe oskarżenie, d) tworzenie fałszywych dowodów, e) poplecznictwo, f) uwolnienie więźnia, g) przemoc wobec uczestnika procesu.

Przemoc wobec sądu. Przestępstwa tego dopuszcza się, kto przemocą lub bezprawną groźbą wywiera wpływ na czynności urzędowe sądu, na przykład uniemożliwia przeprowadzenie rozprawy. Za przestępstwo grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 232 k.k.).

Podstawowym celem kary jest resocjalizacja sprawcy czynu. Skoro w konkretnym przypadku wydaje się możliwe osiągnięcie tego celu bez wymierzania kary w ogóle, albo bez wykonania wymierzonej kary – w całości lub części, to ze społecznego punktu widzenia jest celowe podjęcie takiej próby. Stanowi ona jednocześnie szansę ofiarowaną sprawcy, której urzeczywistnienie zależy od jego dalszego postępowania, a przede wszystkim od tego, czy ponownie nie wejdzie w kolizję z prawem karnym.

Zaliczenie określonego aktu do jednej lub drugiej grupy zależy od tego, czy zawiera on powszechnie obowiązujące normy (normy prawne), czy też dotyczy konkretnej sprawy i ją rozstrzyga.

Akt normatywny jest to więc każdy akt państwa zawierający normy prawne. Reguły postępowania mieszczące się w akcie normatywnym mają charakter powszechny, tzn. odnoszą się do wszystkich – są prawem. Akty normatywne pochodzą od organów państwa spełniających funkcję ustawodawczą. Rolę źródeł prawa odgrywają w Polsce jedynie akty normatywne. W naszych warunkach te dwa pojęcia oznaczają to samo. Aktem normatywnym jest ustawa, rozporządzenie i in.

Ze stanem wyższej konieczności mamy do czynienia wtedy, gdy ktoś poświęca cudze dobro w celu zapobieżenia bezpośredniemu niebezpieczeństwu, grożącemu jakiemukolwiek dobru społecznemu lub dobru jednostki.

Poświęcenie cudzego dobra jest dopuszczalne tylko wtedy, jeśli niebezpieczeństwa nie można odwrócić w inny sposób. Poświęcone dobro nie może też przedstawiać wartości w sposób oczywisty większej niż dobro chronione.

Pojęcie „prawo europejskie” jest wieloznaczne i może być różnie rozumiane – w skrajnym przypadku również w ten sposób, że są to wszystkie przepisy obowiązujące na kontynencie europejskim.

Na tle zagadnień związanych z istnieniem i funkcjonowaniem Wspólnot Europejskich mówi się o prawie europejskim bądź to w szerokim znaczeniu (sensu largo), bądź też w ścisłym znaczeniu (sensu stricto). Ale i w przypadku użycia takiego uściślenia posługujący się pojęciem prawa europejskiego nie zawsze mają to samo na myśli .

– wykładnię autentyczną,

– wykładnię legalną,

– wykładnię praktyczną,

– wykładnię doktrynalną.

Wykładnia autentyczna to wykładnia dokonywana przez ten sam organ, który wydał interpretowany przepis. Na przykład minister finansów tłumaczy wątpliwości powstające przy stosowaniu jego rozporządzenia. Wykładnia autentyczna ma charakter obowiązujący i nie można od niej odstąpić.

Posługując się terminami prawnymi stosunkowo często napotykamy pojęcie kodeksu, a także pojęcia pokrewne, jak kodyfikacja, prace kodyfikacyjne, komisja kodyfikacyjna itd.

Kodeks jest to obszerny akt normatywny, oparty na jednolitych zasadach, zazwyczaj w formie ustawy, regulujący w sposób kompleksowy pewną dziedzinę stosunków. Aktualnie w Polsce obowiązuje szereg kodeksów, np. kodeks karny (k.k.), kodeks cywilny (k.c.), kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r. i op.), kodeks postępowania karnego (k.p.k.) i inne. Potocznie nazwę kodeksu nadaje się także niektórym aktom, które w rzeczywistości kodeksami nie są, np. kodeks drogowy.W każdym państwie prowadzona jest działalność mająca na celu doskonalenie prawa. Trzy formy tej działalności zasługują na szczególną uwagę:

– zasada prawdy obiektywnej,

– zasada udziału stron w postępowaniu,

– zasada kontroli społecznej nad postępowaniem administracyjnym,

– zasada uwzględnienia z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu stron.

Zasada prawdy obiektywnej oznacza ciążący na organie administracyj-nym prowadzącym postępowanie obowiązek dążenia do możliwie najwierniejszego odtworzenia rzeczywistego stanu faktycznego, na podstawie którego ma nastąpić wydanie decyzji. Rozstrzygnięcie sprawy może nastąpić wówczas, gdy okoliczności sprawy są w pełni wyjaśnione, a więc gdy znana jest cała prawda. Realizacja zasady prawdy obiektywnej wymaga od organu administracyjnego zachowania całkowitego obiektywizmu w ocenie okoliczności sprawy i istniejących dowodów.

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa polskiego są również ratyfikowane przez Polskę umowy międzynarodowe. Po ogłoszeniu umowy w Dzienniku Ustaw zawarte w niej normy stają się częścią krajowego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, tak jak przepisy wydane przez organy państwowe.

Umowy międzynarodowe ratyfikuje Prezydent. Ratyfikacja niektórych umów wymaga uprzedniej zgody Sejmu, wyrażonej w ustawie. Należą do nich umowy dotyczące: a) pokoju, sojuszy, układów politycznych i wojskowych, 2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w konstytucji, 3) członkostwa

Nietrudno dostrzec, że prawo jest pojęciem wieloznacznym i nie każdy, kto tego słowa używa, ma na myśli to samo. Są prawa przyrody, prawa rozwoju społecznego, prawa ekonomiczne, jest prawo narodów do samookreślenia, prawo cywilne i przysługujące pracownikom prawo do urlopu.

Ale nawet wówczas, gdy pojęciem prawa posługujemy się na gruncie nauk prawnych, pozostaje ono nieścisłe, nieprecyzyjne. W szczególności trzeba odróżnić prawo w znaczeniu przedmiotowym (prawo przedmiotowe) od prawa w znaczeniu podmiotowym (prawa podmiotowego). Prawo w znaczeniu przedmiotowym jest podstawowym pojęciem używanym w naukach prawnych. W tym znaczeniu mowa jest o prawie w dalszych uwagach .