Monthly Archives Kwiecień 2012

W procesie stosowania prawa przez organy wymiaru sprawiedliwości i organy administracyjne, a także w wielu sytuacjach, w jakich znajdują się obywatele korzystający z przepisów, dochodzi niejednokrotnie do wątpliwości co do

znaczenia takiego lub innego przepisu. Wykładnia prawa jest środkiem pozwalającym na ich przezwyciężenie. Wykładnią, czyli interpretacją prawa jest zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawnych, zawartych w przepisach. Wątpliwości powodujące konieczność posługiwania się wykładnią wywoływane są różnymi przyczynami. Do najważniejszych należą:

Skazanego na karę pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary, jeżeli jego zachowanie się w czasie odbywania kary uzasadnia przypuszczenie, iż będzie w przyszłości przestrzegał porządku prawnego, przede wszystkim zaś nie popełni nowego przestępstwa. Cel kary jest wówczas osiągnięty. Na decyzję mają także wpływ inne okoliczności, m.in. właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa oraz zachowanie się po jego popełnieniu.

Prawo cywilne odgrywa bardzo poważną rolę w życiu społecznym. Decyduje 0 tym przede wszystkim jego niezwykle szeroki zasięg podmiotowy i powszechność norm prawa cywilnego, w przeciwieństwie do innych dziedzin prawa. Na przykład kontakty ludzi i innych podmiotów z prawem karnym czy procesowym są jedynie okazjonalne i nie dotyczą wszystkich. Tylko część ludności jest czynna zawodowo i jedynie do niej odnoszą się przepisy prawa pracy. To samo można powiedzieć o prawie administracyjnym i finansowym oraz innych gałęziach prawa.

Są to sądy szczególnego rodzaju, różniące się w sposób zasadniczy od omówionych już organów wymiaru sprawiedliwości. Nie mają one z reguły charakteru stałego i nie są sądami państwowymi (poza sądami polubownymi ad hoc istnieją jednak również sądy polubowne instytucjonalne, stałe.

Sądy polubowne mogą być powoływane na podstawie umowy stron w celu rozstrzygnięcia istniejącego między nimi sporu majątkowego lub w celu rozstrzygnięcia przyszłych sporów. Umowa, w której strony poddają swój spór rozstrzygnięciu sądu polubownego, nosi nazwę zapisu na sąd polubowny. Sąd polubowny nie może rozstrzygać spraw alimentacyjnych i spraw ze stosunku pracy. Sądy polubowne są szczególnie przydatne w sprawach gospodarczych.

Prawo administracyjne to zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne powstające w toku władczej działalności tych organów.

Prawo administracyjne odnosi się do działalności organów administracji państwowej, od rządu do organów terenowych, oraz organów samorządu te-rytorialnego. Zarządzają one, praktycznie rzecz biorąc, wszystkimi dziedzinami życia w państwie, zarówno w skali całego kraju, jak i w skali gminy, z tym że szczegółowość zarządzania jest nader zróżnicowana – od ograniczonego do strategicznych decyzji administrowania gospodarką, do drobiazgowego zarządzania obronnością kraju, policją, więziennictwem itp. Na prawo administracyjne składają się zarówno przepisy ogólne, jak i ogromna ilość przepisów szczegółowych. Cechą tej gałęzi prawa jest nierównorzędność stron w stosunkach regulowanych przez prawo administracyjne. Jedną z nich jest zawsze organ administracyjny wyposażony w imperium, czyli uprawnienia władcze wobec drugiej strony. Prawo administracyjne nie jest skodyfikowane. Jego źródłami są liczne ustawy i inne akty normatywne.

Prokuratura jest organem państwowym powołanym do strzeżenia praworządności oraz czuwania nad ściganiem przestępstw. Drugie z wymienionych zadań koncentruje się na czynach naruszających prawo karne. Natomiast strzeżenie praworządności ma szerszy charakter i nie ogranicza się do obszaru prawa karnego, lecz przejawia się w działaniach podejmowanych również na gruncie innych gałęzi prawa. Ustawa przewiduje, że prokuratura określone wyżej ogólne zadania wykonuje między innymi przez:

W rozpoznaniu sprawy i wydaniu wyroku nie uczestniczy oczywiście cały sąd, lecz tak zwany skład orzekający sądu. Na przykład sprawy cywilne sąd pierwszej instancji rozpoznaje w zasadzie w składzie jednego sędziego (wyjątkiem są sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz większość spraw ze stosunków rodzinnych, które są rozpoznawane z udziałem ławników). Sprawy cywilne szczególnie zawiłe lub o charakterze precedensowym mogą być rozpoznawane w składzie trzech sędziów zawodowych. Sprawy karne sąd pierwszej instancji rozpoznaje najczęściej w składzie jednego sędziego i dwóch ławników.

Sejm jest jednym z dwóch – obok Senatu – organów ustawodawczych. Jest organem przedstawicielskim, gdyż pochodzi z bezpośrednich wyborów. Reprezentuje – podobnie jak Prezydent i Senat – suwerenne prawa narodu, przekazane mu przez akt wyboru. Zakres kompetencji obu organów ustawodawczych sprawia, że to właśnie Sejm jest głównym ośrodkiem procesu tworzenia prawa. Poza kompetencjami w dziedzinie ustawodawczej Sejm decyduje lub współdecyduje o powoływaniu podstawowych organów oraz obsadzaniu niektórych urzędów i stanowisk państwowych. W wypadkach określonych w przepisach konstytucyjnych Sejm i Senat, obradujące wspólnie, tworzą Zgromadzenie Narodowe.

O zbiegu przestępstw mówi się wówczas, gdy sprawca popełni kilka przestępstw przed wydaniem pierwszego wyroku, odnoszącego się do jednego z nich. Zazwyczaj więc sprawca dopuszcza się kilku czynów zabronionych, za które następnie jest sądzony łącznie, na jednej rozprawie.

Zbieg przestępstw może być jednorodny lub różnorodny. Zbieg jednorodny występuje, gdy sprawca popełnia kilka przestępstw tego samego rodzaju, na przykład kradzież, rozbój i przywłaszczenie (wszystkie trzy przestępstwa przeciwko mieniu). Zbieg różnorodny polega na popełnieniu kilku przestępstw różnego rodzaju, nie należących do tej samej grupy, ze zbiegiem różnorodnym będziemy więc mieli do czynienia, gdy sprawca podrobi czek oraz pobije sąsiada.

Działalnością administracyjną nazywa się w państwie w pewnym uproszczeniu to wszystko, co nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości. Była już 0 tym mowa wyżej. Działalność tę prowadzą organy administracji publicznej. Wśród nich wyróżniamy organy administracji rządowej i organy administracji samorządowej.

Zależnie od przedmiotu działalności i jej zakresu, charakteru organu, składu 1 innych okoliczności, występuje kilka podziałów organów administracyjnych. Odnoszą się one do organów administracji rządowej, a w części również do samorządu.

Wymiar sprawiedliwości jest obok działalności ustawodawczej i wykonawczej trzecim podstawowym kierunkiem działalności państwa. Jego zadaniem jest rozstrzyganie sporów i konfliktów prawnych.

W życiu społeczeństwa nieuchronnie dochodzi do sporów. Są one najrozmaitszej natury. Różnią się przede wszystkim podmiotami (osobami, instytucjami), między którymi do nich dochodzi. Spór może powstać między Adamem i Piotrem, między przedsiębiorstwem państwowym i spółdzielnią, między organem finansowym i podatnikiem, między zakładem pracy i pracownikiem itd. Różne są także przedmioty sporów, tzn. dotyczą one różnych spraw. Przedmiotem sporu między prokuratorem i oskarżonym jest fakt popełnienia przestępstwa i wysokość kary. Zupełnie czego innego dotyczy proces o ustalenie ojcostwa i alimenty. Jeszcze inny jest przedmiot sporu między przedsiębiorstwem budowlanym a inwestorem o odszkodowanie.